Kwas alfa liponowy (ALA) jest naturalnie występującym przeciwutleniaczem, to naturalny kwas organiczny zawierający w swojej budowie siarkę, w postaci dwóch grup tiolowych. Kwas alfa liponowy jest produkowany w roślinach oraz w tkankach zwierząt i ludzi. W roślinach jest syntetyzowany w mitochondriach i odpowiada za wytwarzanie energii. Jest to częściowy wynik fotosyntezy oraz innych szlaków metabolicznych, dzięki którym rośliny mogą efektywnie wykorzystywać produkowaną energię. W przypadku zwierząt, kwas alfa-liponowy jest syntetyzowany w komórkach, jednakże, pomimo możliwości wewnętrznej produkcji, jego ilość jest zwykle niewystarczająca, aby spełnić wszystkie funkcje biologiczne. Kwas ten możemy dostarczyć również z pożywienia, wśród produktów zawierających kwas alfa-liponowy możemy wyszczególnić: szpinak, brokuły, brukselkę, marchew, ziemniaki, buraki, drożdże, pomidory czy mięso. Jednak jego zawartość w produktach spożywczych jest bardzo niska, dlatego dobrze, żeby było przyjmowany w postaci suplementu diety.
Produkcja energii i oddychanie komórkowe
Kwas alfa-liponowy jest niezwykle istotnym kofaktorem kilku wewnątrzkomórkowych wieloenzymatycznych systemów zaangażowanych w metabolizm kwasów organicznych oraz w syntezę związków wysokoenergetycznych, które prowadzą do powstania uniwersalnej formy energii czyli ATP. Dzieje się tak przez rolę kwasu alfa-liponowego w cyklu Krebsa, który jest kluczowym etapem oddychania komórkowego, w którym współpracuje z enzymami transportującymi elektrony, takimi jak dehydrogenazy, przenosząc elektrony z substratów metabolicznych do łańcucha oddechowego, w których końcowym produktem jest energia, dlatego usprawnia procesy związane z produkcją energii.
Regeneracja innych antyoksydantów
Oprócz funkcji w łańcuchu oddechowym, kwas alfa-liponowy jest silnym i skutecznym antyoksydantem, który jest dobrze rozpuszczalny w wodzie. Potrafi neutralizować reaktywne formy tlenu i azotu, chociaż efekt antyoksydacyjny jednorazowej dawki nie jest długi, to związek ten jest ważny dla przywrócenia innych naturalnych antyoksydantów takich jak witamina E, witamina C czy glutationu, przez co przyczynia się do utrzymania ich poziomu w organizmie.
Regulacja poziomu cukru we krwi
Kwas alfa-liponowy skutecznie pobudza pobieranie glukozy przez tkanki, zwłaszcza w mięśniach i tkance tłuszczowej, a także jej transport do komórek przez błony komórkowe. Ponadto kwas alfa-liponowy wzmacnia wewnątrzkomórkowy efekt działania insuliny, przez co przyczynia się do obniżenia poziomu glukozy we krwi, również w przypadku cukrzycy typu 2, otyłości, insulinooporności oraz innych zaburzeń metabolicznych. Cukrzyca jest jedną z chorób, w przypadku których korzystne działanie kwasu alfa-liponowego zostało dobrze przebadane. Okazuje się, że nie tylko obniża poziom glukozy we krwi, ale również skutecznie poprawia stan obwodowych nerwów u pacjentów, zmniejszając częstotliwość i nasilenie neuropatii u pacjentów z cukrzycą. Dla wielu diabetyków, kwas alfa-liponowy jest również pomocny w zachowaniu wzroku mając wpływ na aktywację siatkówki oka.
Redukcja masy ciała
Kwas alfa-liponowy wspomaga utratę masy ciała w przypadku umiarkowanej otyłości, nawet jeśli jest stosowany przez krótki okres (około dwóch miesięcy). Mechanizm tego efektu nie jest w pełni zrozumiany, ale może obejmować wpływ kwasu alfa-liponowego na metabolizm lipidów, regulację czynników związanych z gospodarką energetyczną, poprawę wrażliwości na insulinę, zwiększenie transportu glukozy do komórek, jak również niektóre badania sugerują, że kwas alfa-liponowy może wpływać na regulację apetytu poprzez oddziaływanie na szlaki sygnalizacyjne związane z kontrolą masy ciała.
Detoks z metali ciężkich
Kwas alfa-liponowy jest dobrze znany jako chelator metali toksycznych (rtęć, ołów, arsen, kadm itp.), co wynika z obecności aktywnych grup tiolowych w jego strukturze chemicznej, zmniejszając ich toksyczność i ułatwiając ich wydalanie z organizmu. Jego działanie detoksykacyjne wobec rtęci i arsenu jest szczególnie znaczące, ale również wykazuje takie działanie w przypadku cezu i radonu.
Działanie przeciwzapalne
Badania udowodniły wyraźny efekt przeciwzapalny kwasu alfa-liponowego. Działanie przeciwzapalne kwasu alfa-liponowego jest związane z kilkoma mechanizmami, które wpływają na szlaki sygnalizacyjne związane z reakcjami zapalnymi w organizmie. Wśród tych mechanizmów warto wyszczególnić neutralizację wolnych rodników, które są zaangażowane w proces zapalny, a ich nadmiar może prowadzić do uszkodzenia komórek. Kwas alfa-liponowy może hamować aktywację NF-κB, co zmniejsza produkcję mediatorów zapalnych. Wśród innych mechanizmów wymienia się modulację aktywności komórek immunologicznych takich jak makrofagi, limfocyty T i komórki dendrytyczne, które regulują odpowiedź zapalną. Pod wpływem suplementacji kwasu alfa-liponowego zaobserwowano również poprawę stanu naczyń krwionośnych, dlatego też może być wykorzystywany przy problemach sercowo-naczyniowych.
Wpływ na układ nerwowy
Kwas alfa-liponowy znacznie zmniejsza objawy neuropatii, do objawów neuropatii zaliczamy zmniejszoną wrażliwość skóry na bodźce, drętwienie, mrowienie oraz ból. Problem neuropatii jest obserwowany u osób nadużywających alkoholu, ale także u pacjentów z przewlekłymi chorobami wątroby niezwiązanymi z alkoholem. Kwas alfa-liponowy może wpływać na sygnały neuroprzekaźników, takich jak acetylocholina, co może poprawić neurotransmisję i przekazywanie sygnałów w komórkach nerwowych. Niedawne badania kliniczne wykazały korzystne działanie kwasu alfa-liponowego w stwardnieniu rozsianym. U pacjentów z demencją poprawił pamięć i inne cechy intelektualne. Obecnie prowadzone są intensywne badania w kontekście jego potencjalnego zastosowania w leczeniu i prewencji chorób neurologicznych, takich jak choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona.
Wpływ na regenerację mięśni
Suplementacja ALA podczas intensywnych okresów treningowych może przyczynić się do zmniejszenia uszkodzeń mięśni, redukcji stanów zapalnych oraz poprawy regeneracji siły mięśniowej. W badaniu przeprowadzonym w 2020 roku oceniano wpływ suplementacji kwasem alfa-liponowym na regenerację siły mięśniowej po intensywnym treningu siłowym i wytrzymałościowym. W grupie suplementującej 600 mg na dzień, w dwóch dawkach po 300 mg, przez okres 7 dni, zaobserwowano zmniejszenie uszkodzeń mięśni i stanów zapalnych po intensywnym tygodniu treningowym w porównaniu do grupy kontrolnej, jak również w grupie kontrolnej zaobserwowano zmniejszenie siły mięśniowej podczas gdy w grupie stosującej kwas alfa liponowy nie stwierdzono obniżenia siły mięśniowej.
ALA działa jako przeciwutleniacz – pomaga w neutralizowaniu wolnych rodników wytwarzanych podczas intensywnego wysiłku fizycznego. Wolne rodniki są związkami, które mogą uszkadzać komórki i przyczyniać się do zmęczenia mięśniowego oraz opóźnionego bólu mięśniowego (DOMS).
Objawy niedoboru kwasu alfa-liponowego
W przypadku niedoboru kwasu alfa-liponowego obserwuje się w sytuacjach:
- osłabienia, senności, zwiększonego zmęczenia,
- podwyższonego poziomu glukozy we krwi,
- bólach mięśniowych wzdłuż nerwów oraz zaburzenia wrażliwości skóry (drętwienie, mrowienie), zwłaszcza u pacjentów z cukrzycą,
- zaburzeniach wzroku u pacjentów z cukrzycą,
- zwiększenia masy ciała;
- skłonności do chorób zapalnych mięśni, stawów, więzadeł,
- gorszej regeneracji wątroby przy chorobach przewlekłych.
Podsumowanie:
Kwas alfa-liponowy prezentuje szeroki zakres potencjalnych korzyści zdrowotnych, szczególnie w kontekście cukrzycy, ochrony serca, właściwości chelatujących metale jak również może być niezwykle korzystne dla zmniejszenia stanu zapalnego po intensywnym okresie treningowym. Badania nad ALA kontynuują poszerzanie naszej wiedzy o jego terapeutycznym potencjale, co może prowadzić do nowych zastosowań w medycynie jak i w sporcie.
Kupując produkt firmy Puromedica wchodząc przez link otrzymasz rabat 20%, jest to jedna z moich sprawdzonych firm, z którą współpracuję i z której sam korzystam.
Piśmiennictwo:
- Isenmann, E., Trittel, L., & Diel, P. (2020). The effects of alpha lipoic acid on muscle strength recovery after a single and a short-term chronic supplementation [Journal of the International Society of Sports Nutrition].
- Jeffrey, S., Samraj, P., & Behin Sundara Raj, B. (2021). The role of alpha-lipoic acid supplementation in the prevention of diabetes complications [Current diabetes reviews].
- Salehi B, Berkay Yılmaz Y, Antika G, Boyunegmez Tumer T, Fawzi Mahomoodally M, Lobine D, Akram M, Riaz M, Capanoglu E, Sharopov F, Martins N, Cho WC, Sharifi-Rad J. Insights on the Use of α-Lipoic Acid for Therapeutic Purposes. Biomolecules. 2019 Aug 9;9(8):356. doi: 10.3390/biom9080356. PMID: 31405030; PMCID: PMC6723188.
