Wzdęcia?!

 

Wzdęcia, nadmierna produkcja gazów, ból brzucha… każdy prawdopodobnie tego doświadczył, jedni częściej mają z tym problem inni rzadziej. Jednak problem jest bardzo powszechny i dotyka 10-30% społeczeństwa. Objawy związane z wzdęciem to ból brzucha o charakterze kolkowym bądź kurczowym i uwalnianie nadmiernej ilości gazów jelitowych.

Oprócz kilku jednostek chorobowych, wzdęcia są głównie związane z pożywieniem. W diagnostyce tego problemu warto również zwrócić uwagę na zaburzenia wchłaniania jelitowego, problemy związane z nietolerancją produktów takich jak laktoza oraz zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO).

W jelitach człowieka znajduje się ok. 200 ml gazów (metan, wodór i dwutlenek węgla), średnio z jelit usuwane jest ok. 600 ml gazów na dobę, to fizjologiczna aktywność przewodu pokarmowego. Dwutlenek węgla (CO2) powstaje wskutek reakcji zobojętniania zasadowego soku trzustkowego przez kwaśne składniki soku żołądkowego oraz kwasy pochodzące z pożywienia lub powstałe w wyniku procesów trawienia (np. posiłek bogaty w kwasy tłuszczowe). Metan i wodór powstają wskutek procesów fermentacyjnych prowadzonych przez bakterie w jelicie grubym.

W poniższym artykule są wymienione metody postępowania ze wzdęciami oraz wyszczególnione produkty, które mogą się przyczyniać do wzdęć.

Produkty spożywcze mogące powodować wzdęcia:

  • Produkty mleczne – nietolerancja laktozy może objawiać się biegunką po spożyciu nawet niewielkiej ilości produktów mlecznych, natomiast w delikatnej formie nietolerancji może powodować jedynie wzdęcia – dlatego już kawa z mlekiem może przyczyniać się do wzdęć! Warto wprowadzić dietę eliminacyjną, wykluczyć wszystkie produkty na bazie mleka – sery, jogurty, lody, śmietanę
  • Brokuły, kapusta, szparagi – wymienione warzywa, pomimo, że są bardzo zdrowe, podobnie jak warzywa strączkowe zawierają rafinozę – węglowodan, który nie podlegają procesom trawienia, a procesom fermentacji w jelicie grubym – zmniejsz porcję tych warzyw w swoich posiłkach, jeśli nie chcesz być wzdęty/a
  • Rośliny strączkowe, fasola – zawarte w nich węglowodany takie jak stachioza, rafinoza, werbaskoza, nie są trawione i wchłaniane, rozkładane są w jelicie grubym w procesie fermentacji przez bakterie jelitowe
  • Błonnik rozpuszczalny – wszystkie warzywa i owoce zawierające błonnik rozpuszczalny mogą powodować nadmierną produkcję gazów jelitowych
  • Gazowane napoje – dwutlenek węgla, część wydostaje się poprzez odbijanie, ale część przechodzi dalej zwiększając ilość gazów w świetle przewodu pokarmowego
  • Spulchniacze (E 500 – E 599) to dodatki spulchniające, popularnie zwane proszkami do pieczenia, które stosuje się do ciast zawierających duży dodatek cukru lub tłuszczu, wykorzystywane również w produkcji ciastek i krakersów. W ich skład wchodzą substancje gazotwórcze, wyzwalacze i stabilizatory. Substancje gazotwórcze są głównym źródłem CO2 (głównie wodorowęglan sodu lub amonu) w wyniku rozkładu pod wpływem temperatury stają się źródłem CO2.

Z moich obserwacji własnych chciałem dodać, że pieczywo obecnie jest bardzo słabym produktem z bardzo dużą zawartością spulchniaczy i nie mogę pojąć dlaczego tak wiele osób widzę codziennie rano w kolejce przed piekarnią. Dodatkowo bardzo złym rozwiązaniem jest łączenie spulchniaczy z produktami białkowymi (pieczywo z szynką!), wtedy zwiększa się produkcja gazów.

Wśród innych czynników mających wpływ na produkcję gazów jelitowych można wymienić:

  • Zbyt szybkie jedzenie – jedz wolniej, posiłek powinien trwać minimum 15 minut, w tym czasie również zaczyna działać bodziec mechaniczny wysyłany przez żołądek do mózgu, dzięki czemu masz poczucie, że posiłek zaspokoił Twoje potrzeby
  • Objadanie jest jednym z głównych przyczyn wzdęć – zmniejsz porcję posiłków
  • Posiłki bogate w tłuszcz potrzebują więcej czasu na trawienie, przez co możesz czuć się wzdęty/a

 

Postępowanie we wzdęciach

  • Należy znaleźć przyczynę wzdęć – dobrze jest wprowadzić dietę eliminacyjną – może w tym pomóc doświadczony dietetyk, nie taki który mówi: „wszystko można jeść”
  •  Dieta eliminacyjna
  • Należy wprowadzić leki prokinetyczne jeśli jest to związane z zespołem jelita nadwrażliwego
  • Węgiel aktywowany, simeticon
  • Jednorazowa lub okresowa antybiotykoterapia w przypadku przerostu flory bakteryjnej jelit (SIBO)
  • Probiotyki w celu zasiedlenia jelit przez niepatogenne bakterie, które nie przyczyniają się do nadprodukcji gazów

Wiem, że narażę się wielu osobom, ale… jeśli w niektórzy są mięsożerni, a inni roślinożerni. Jeśli spojrzymy na inne gatunki zwierząt – roślinożercy zawsze będą mieli rozedmany brzuch, mięsożercy nie…

 

Wskazówki praktyczne:

Jedz warzywa i owoce w minimalnej porcji na dzień (500 g wystarczy)

Wybieraj warzywa i owoce które zawierają błonnik nierozpuszczalny

Nie łącz produktów węglowodanowych z białkowymi

Unikaj pieczywa i środków spulchniających dodawanych do pożywienia

Wprowadź dalszą diagnostykę

 

 

O autorze:

Wojtek Zep

Obecnie dietetyk Pogoni Szczecin i Reprezentacji Polski w Piłce Nożnej.
Założyciel bloga Żywienie Mistrzów – doktorant, praktyk, wykładowca, autor. Zawsze jest dobry moment na zmiany!