Jakiś czas temu ukazał się bardzo ciekawy artykuł dotyczący plagi kontuzji w najlepszej lidze świata. Jak naprawdę jest z tymi kontuzjami? Czy to kwestia genetyki, obciążeń meczowych czy może kiepskiego trenera przygotowania motorycznego? Problem jest zdecydowanie bardziej skomplikowany. W poniższym tekście znajdziecie częstotliwość najczęściej występujących kontuzji, czynniki ryzyka kontuzji (które są bardzo szerokie) oraz w jaki sposób żywienie może mieć wpływ na ryzyko odniesienia kontuzji.
Wśród zawodników Premier League biorących udział w Mundialu (czerwiec – lipiec), w kolejnych kilku miesiącach odnotowano, że 61% zawodników doznało kontuzji, przyglądając się bardziej szczegółowo zespołom:
- Man City 10 na 15 zawodników
- Tottenham 8 na 11
- Man United 9 na 11
- Liverpool 5 na 7
- Chelsea 5 na 11
- Arsenal 4 na 5
Przytoczony artykuł jak i pewne doświadczenie można podsumować w ten sposób: najbardziej obciążani zawodnicy prędzej czy później doznają kontuzji.
W sezonie 2016/17 wśród 21 zespołów uczestniczących w rozgrywkach Ligi Mistrzów zostały zebrane dane dotyczące obciążeń treningowo-meczowych i liczby kontuzji wśród najlepszych zespołów Europy. W ciągu sezonu zespoły trenowały średnio 232 razy oraz rozegrały 60 meczów w sezonie, czyli 21 sesji treningowych i 5,5 meczów na miesiąc.
Częstotliwość występowania kontuzji w piłce nożnej (na podstawie UEFA Elite Club Injury Study Report 2016/17) :
-
24,6 – 34,8 przypadków kontuzji/1000 h meczowych
-
5,8 – 7,6 przypadków kontuzji/1000 h treningowych
-
Największa liczba kontuzji pojawia się w ciągu ostatnich 15’ każdej połowy, a ryzyko obrażeń w drugiej połowie jest większe niż w pierwszej połowie – efekt pojawiającego się zmęczenia?
-
Czyli po polsku – zespół z 25 zawodnikami może spodziewać się ok. 20-30 kontuzji w ciągu sezonu
Rodzaj najczęstszych kontuzji w piłce nożnej:
Liczba kontuzji |
% wszystkich kontuzji |
|
Złamania |
29 |
3,8 |
Naciągnięcia/ kontuzje więzadeł |
124 |
16,4 |
Kontuzje związane z chrząstką stawową |
22 |
2,9 |
Zerwanie/ naciągnięcie mięśni |
342 |
45,2 |
Kontuzje związane ze ścięgnami |
52 |
6,9 |
Krwiaki, stłuczenia |
92 |
12,2 |
Przeciążenia (niesprecyzowane) |
40 |
5,3 |
Inne |
56 |
7,3 |
Wszystkie kontuzje |
757 |
100 |
Czynniki ryzyka kontuzji:
Wewnętrzne |
Zewnętrzne |
| • Historia kontuzji | • Liczba meczów w sezonie |
| • Niewystarczająca rehabilitacja | • Obciążenia treningowe |
| • Genetyka | • Czynniki klimatyczne |
| • Czynniki psychologiczne | • Nawierzchnia |
| • Zmęczenie (brak regeneracji pomiędzy treningami, brak snu) | • Odpowiednia rozgrzewka |
| • Sprawność fizyczna | • Sukces zespołu |
| • Czynniki antropometryczne (masa ciała, poziom tkanki tłuszczowej) | • Sprzęt |
| • Wiek | |
| • Płeć (kobiety mają wyższe ryzyko kontuzji) | |
| • Pozycja na boisku | |
| • Kończyna dominująca i dysbalans mięśniowy | |
| • Zakres ruchu | |
| • Niestabilność | |
| • Poziom gry |
Z uwagi na duży przekrój występujących kontuzji w piłce nożnej – nie ma jednej strategii żywieniowej lub suplementacyjnej, która jest idealna na każdy rodzaj kontuzji…
W jaki sposób żywienie może zapobiec kontuzji?
-
Opóźnienie zmęczenia w trakcie wysiłku
-
Przyspieszenie regeneracji po meczu
-
Utrzymanie optymalnej masy ciała
-
Immunożywienie wspierające układ odpornościowy
zmęczenie:
Zmęczenie w trakcie meczu:
-
Kilka badań wskazuje na wzrost wskaźnika urazów pod koniec każdej połowy (Rahnama i wsp., 2002, Ekstrand i wsp., 2011)
-
Zmęczenie ma wpływ na gorszą percepcję i podejmowanie decyzji
Zmęczenie w trakcie sezonu – przeciążenia?
-
Skumulowane zmęczenie w trakcie całego sezonu lub w okresach przygotowawczych postrzegane jest jako jeden z najbardziej istotnych czynników ryzyka kontuzji bez kontaktu (McCall i wsp., 2014, 2015, 2016) – brak regeneracji
-
Nakładające się
sprawność fizyczna:
-
Większą częstotliwość zwichnięć stwierdzono u graczy o względnie niskim V02max (Eriksson i wsp., 1986)
-
Gracze z lepszym wynikami testów wydolnościowych mieli niższe ryzyko kontuzji kończyn dolnych (Malone i wsp., 2018)
Masa ciała:
- Nadmierna masa ciała / poziom tkanki tłuszczowej wiąże się ze zwiększoną częstotliwością zwichnięć stawu skokowego w kilku sportach, w tym w piłce nożnej (Fousekis i wsp., 2012)
adaptacja do treningu i wsparcie układu odpornościowego
Niektóre produkty czy związki mogą być pomocne w zmniejszeniu stresu oksydacyjnego, markerów stanu zapalnego i DOMS-s (opóźniony zespół bolesności mięśniowej). Pokarmy bogate w przeciwutleniacze i polifenole, np.:
- Tart Cherry (Connolly i wsp., 2006)
- Granat (Trombold i wsp.., 2011)
- Jagody (McLeay i wsp., 2012)
- Czarna porzeczka (Hutchison, 2016)
- Sok z buraków (Clifford i wsp., 2016 r.)
- Cynamon (Meamarbashi & Abbasian, 2013)
- Czarna (Arent i wsp., 2010) i zielona herbata (Kerksick i wsp.., 2010)
- Cebula
- Kurkuma / kurkumina (Delecroix i wsp., 2017)
- Imbir (Matsumura i in., 2015)
- Kakao (epikatechina)
- Melatonina (pistacje, żurawina, pieczarki, borowik, soczewica, fasola nerkowata, musztarda, pieprz czarny)
